Η μακρά νύχτα της κατοχής

Ανθρώπινες απώλειες και υλικές καταστροφές στην κατεχόμενη Ελλάδα (1941-1944)

Συλλογικό έργο

Κείμενα: Αλίκη Αρούχ, Βαγγέλης Τζούκας, Βάιος Καλογρηάς, Βασίλης Γ. Μανουσάκης, Γιώργος Λιμαντζάκης, Δήμητρα Πατρωνίδου, Δημήτρης Θρασυβούλου, Δημήτρης Μάντζαρης, Δημήτρης Σ. Κυπριώτης, Δήμος Μαυρίδης, Μενέλαος Χαραλαμπίδης, Παναγιώτα Γκάτσιου, Παντελής Μούτουλας, Στράτος Δορδανάς, Τάσος Χατζηαναστασίου, Τόνια Καραδήμα, Φίλιππος Κάραμποτ

Επιμέλεια: Μενέλαος Χαραλαμπίδης, Στράτος Ν. Δορδανάς

ΑΝΑΛΥΤΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Διαστάσεις

17Χ24

Τρέχουσα Έκδοση

2025

Σελίδες

472

ΔΟΡΔΑΝΑΣ ΣΤΡΑΤΟΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΙΔΗΣ ΜΕΝΕΛΑΟΣ

Η μακρά νύχτα της κατοχής

Ανθρώπινες απώλειες και υλικές καταστροφές στην κατεχόμενη Ελλάδα (1941-1944)

Συλλογικό έργο

ΔΟΡΔΑΝΑΣ ΣΤΡΑΤΟΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΙΔΗΣ ΜΕΝΕΛΑΟΣ

Επιμέλεια: Μενέλαος Χαραλαμπίδης, Στράτος Ν. Δορδανάς

ΕΝΤΥΠΟ

Εξαντλημένο βιβλίο

MH ΔΙΑΘΕΣΙΜΟ

* ΔΩΡΕΑΝ ΑΠΟΣΤΟΛΗ αγορές άνω των 50€ (εντός Ελλάδος)

Έχουν συμπληρωθεί ογδόντα χρόνια από τη λήξη του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου, στον οποίο εκατομμύρια άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, οι υλικές καταστροφές ήταν ανυπολόγιστες, και η βαρβαρότητα του γενοκτονικού Γ΄ Ράιχ κορυφώθηκε με τη συστηματική εξόντωση του ευρωπαϊκού εβραϊσμού και άλλων πληθυσμιακών ομάδων όπως οι Ρομά και οι ανάπηροι. Η Ελλάδα συγκαταλέγεται στις χώρες που υπέστησαν δυσανάλογες απώλειες σε σχέση με το μέγεθος και τον πληθυσμό τους. Αναμφίβολα, η τριπλή γερμανική, ιταλική και βουλγαρική κατοχή, που επέφερε τον διοικητικό διαμελισμό της χώρας, επισώρευσε πρόσθετα δεινά, ενώ ο εφιαλτικός λιμός στοιχειώνει ακόμα τη συλλογική μνήμη, δίνοντας στη λέξη «πείνα» μια ιδιαίτερη βαρύτητα στο ελληνικό λεξιλόγιο. Με τη σειρά τους οι συλλήψεις, τα μπλόκα, οι μαζικές εκτελέσεις αντιστασιακών και αμάχων, η καταστροφή των εβραϊκών κοινοτήτων, οι πυρπολήσεις κατοικημένων περιοχών, τα στρατόπεδα συγκέντρωσης και η τακτική του πολιτικού χάους και της κοινωνικής διάσπασης συμβάδιζαν με τον καθημερινό αγώνα για την επιβίωση, καθιστώντας τον θάνατο πανταχού παρόντα στην κατεχόμενη Ελλάδα.

Σήμερα, η δεκαετία του 1940 είναι η καλύτερα μελετημένη περίοδος της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας. Παρ’ όλα αυτά, λείπει μια συνθετική μελέτη για τις ανθρώπινες απώλειες και τις υλικές καταστροφές που θα επικαιροποιεί παλαιότερα δεδομένα για το σύνολο του ελλαδικού χώρου και ταυτόχρονα θα ανανεώνει το επιστημονικό και επιστημολογικό ενδιαφέρον για την πληρέστερη χαρτογράφηση της καταστροφής. Ο ανά χείρας συλλογικός τόμος φιλοδοξεί να αφαιρέσει την Ελλάδα από τον διόλου κολακευτικό κατάλογο των χωρών εκείνων που αγνοούν τα ποιοτικά και ποσοτικά χαρακτηριστικά του τιμήματος το οποίο κλήθηκαν να καταβάλουν όταν αποφάσισαν να αντιταχθούν στον Άξονα.

ΔΟΡΔΑΝΑΣ ΣΤΡΑΤΟΣ

Ο Στράτος N. Δορδανάς είναι Επίκουρος Καθηγητής Ιστορίας στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Ειδικεύεται στην πολιτική-διπλωματική και κοινωνική ιστορία, στη μελέτη των πολεμικών συρράξεων και των εμφύλιων συγκρούσεων, με σημεία αναφοράς τους δύο παγκοσμίους πολέμους. Είναι συγγραφέας των μελετών (ενδεικτικά): Έλληνες εναντίον Ελλήνων. Ο κόσμος των Ταγμάτων Ασφαλείας στην κατοχική Θεσσαλονίκη, 1941-1944 (Θεσσαλονίκη: Επίκεντρο, 2006). Το αίμα των αθώων. Αντίποινα των γερμανικών αρχών κατοχής στη Μακεδονία, 1941-1944 (Αθήνα: Εστία, 2007). Η γερμανική στολή στη ναφθαλίνη. Επιβιώσεις του δοσιλογισμού στη Μακεδονία, 1945-1974 (Αθήνα: Εστία, 2011). Οι αργυρώνητοι. Η γερμανική προπαγάνδα στην Ελλάδα κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο (Αθήνα: Αλεξάνδρεια, 2021). Με άλλους (ενδεικτικά): Στράτος Ν. Δορδανάς-Βάιος Καλογρηάς, Οι Ζωές των Άλλων. Η Στάζι και οι Έλληνες πολιτικοί πρόσφυγες στην Ανατολική Γερμανία (1949-1989), Επίκεντρο, Θεσσαλονίκη 2020. Στράτος Ν. Δορδανάς-Βάιος Καλογρηάς-Nίκος Μαραντζίδης, Μεταξύ Αφοσίωσης και Καχυποψίας, Οι Έλληνες πολιτικοί πρόσφυγες και οι κρατικές υπηρεσίες ασφαλείας στις λαϊκές δημοκρατίες (1945-1989) .

ΧΑΡΑΛΑΜΠΙΔΗΣ ΜΕΝΕΛΑΟΣ

Ο Μενέλαος Χαραλαμπίδης γεννήθηκε το 1970 στην Αθήνα. Σπούδασε οικονομικά στο Πανεπιστήμιο Πειραιά και Ιστορία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Η διδακτορική του διατριβή δημοσιεύθηκε το 2012 με τίτλο Η εμπειρία της Κατοχής και της Αντίστασης στην Αθήνα, ενώ το δεύτερο βιβλίο του, με τίτλο Δεκεμβριανά 1944. Η μάχη της Αθήνας, κυκλοφόρησε το 2014 – και τα δύο από τις εκδόσεις Αλεξάνδρεια. Έχει συνεπιμεληθεί τρεις συλλογικούς τόμους σύγχρονης ελληνικής ιστορίας, ενώ πολλά άρθρα του έχουν δημοσιευθεί σε ιστορικά περιοδικά και εφημερίδες. Ιδρυτικό μέλος του Φόρουμ Κοινωνικής Ιστορίας, έχει συνδιοργανώσει τέσσερα συνέδρια. Από το 2013 ασχολείται συστηματικά με τη Δημόσια Ιστορία. Πραγματοποιεί ιστορικούς περιπάτους στο κέντρο της Αθήνας για την περίοδο της Κατοχής και των Δεκεμβριανών, με τη συμμετοχή εκατοντάδων πολιτών, καθώς και (από τον Δεκέμβριο του 2019) ιστορικούς περιπάτους με μικρά γκρουπ κάθε εβδομάδα στο πλαίσιο του Athens History Walks (λεπτομέρειες στο www.athenshistorywalks.com) Είναι ένας από τους σχεδιαστές του μεταπτυχιακού προγράμματος «Δημόσια Ιστορία» στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο, καθώς και ο εμπνευστής και επιστημονικός υπεύθυνος των δράσεων με τίτλο «12 Οκτωβρίου 1944. Η Αθήνα Ελεύθερη», οι οποίες, υλοποιημένες από το 2015 ως το 2019, καθιέρωσαν τον μαζικό εορτασμό της απελευθέρωσης της Αθήνας από τους Γερμανούς και αποτέλεσαν μία από τις μεγαλύτερες εκδηλώσεις δημόσιας ιστορίας στην Ελλάδα (λεπτομέρειες στο www.freeathens44.org).