Αντικείμενο αυτού του τόμου είναι η νεωτερικότητα, ως πρόοδος αλλά και ως ευρωπαϊκή κυριαρχία, όπως την βίωσαν η Ελλάδα και η Τουρκία από τα μέσα του 19ου αιώνα. Οι μελέτες σε διάφορα πεδία, από τις θεσμικές αλλαγές και τη νομοθεσία έως τις κοινωνικές εξελίξεις στην οικονομία και την κουλτούρα, την αρχιτεκτονική και τη συμμετοχή των γυναικών στις αλλαγές των ιδεών, αναδεικνύουν την παράλληλη και συνάμα διαφορετική πορεία των δύο κοινωνιών προς τον δυτικό εκσυγχρονισμό. Και στις δύο όχθες του Αιγαίου, η πορεία αυτή, ζητώντας να υπερβεί την αντίθεση Ανατολής και Δύσης, επικεντρώθηκε στη διαπάλη ανάμεσα στην παράδοση και τη νεωτερικότητα ως προϊόν εισαγωγής, ενώ ο εκατέρωθεν εθνικισμός οδήγησε σε ένα είδος εκσυγχρονισμού που οικοδομήθηκε πάνω στην αναστύλωση της παράδοσης.

Ο δεύτερος αυτός τόμος της σειράς «Κοινωνικές και ιστορικές μελέτες για την Ελλάδα και την Τουρκία» είναι και πάλι προϊόν επιστημονικού διαλόγου σε τακτές συναντήσεις με τους συγγραφείς των κειμένων και τους επιμελητές της σειράς, με αντικείμενο την ανταλλαγή ερευνητικών δεδομένων, συμπερασμάτων και υποθέσεων εργασίας και στόχο την καλύτερη γνώση κάθε πλευράς για την κοινωνία των απέναντι γειτόνων, σε μια προοπτική αλληλοκατανόησης και αρμονικής συνύπαρξης.