Η διαδικασία του πολιτισμού
Η διαδικασία του πολιτισμού
Αν μπορούσε ένας εκπρόσωπος του δυτικού πολιτισμού της εποχής μας να μεταφερθεί ξαφνικά σε μια προγενέστερη εποχή της δικής του κοινωνίας, θα έβρισκε εκεί πολλά από όσα αποτιμώνται σήμερα σε άλλες κοινωνίες ως «απολίτιστα».
Οι άνθρωποι της Δύσης δεν συμπεριφέρονταν ανέκαθεν με τον τρόπο που συνηθίζουμε σήμερα να θεωρούμε τυπικό γι' αυτούς και γνώρισμα «πολιτισμένων» ανθρώπων.
Πώς επήλθε αλήθεια αυτή η μεταβολή, αυτός ο «πολιτισμός» στη Δύση; Σε τι συνίστατο; Και ποια ήταν τα ελατήριά του, οι αιτίες ή οι κινητήριες δυνάμεις του; Αυτά είναι τα κύρια ερωτήματα, στην επίλυση των οποίων επιχειρεί να συνεισφέρει τούτη η εργασία. Για να εξομαλυνθεί ο δρόμος προς την κατανόησή τους –ως εισαγωγή κατά κάποιο τρόπο στα ίδια τα προβλήματα– θεωρήθηκε αναγκαίο να διερευνηθεί η διαφορετική σημασία και αξία που αποδίδεται στην έννοια του «πολιτισμού» στη Γερμανία και τη Γαλλία. Αυτό είναι το έργο του πρώτου μέρους.
Για να επιτευχθεί η πρόσβαση στα κύρια ερωτήματα, έπρεπε πρώτα να αποκτηθεί μια σαφέστερη εικόνα της βραδείας μεταβολής που υπέστησαν, από τον Μεσαίωνα και πέρα, η συμπεριφορά και ο θυμικός βίος των ανθρώπων της Δύσης. Αυτήν αναλαμβάνει να δείξει το δεύτερο μέρος. Με απλό τρόπο και όσο πιο παραστατικά γίνεται, επιχειρεί να ανοίξει το δρόμο προς την κατανόηση της ψυχικής διαδικασίας του πολιτισμού.
Θα χρειαστεί η σκέψη πολλών ανθρώπων και η συνεργασία διαφόρων επιστημονικών κλάδων, που συχνά σήμερα διαχωρίζονται με τεχνητούς φραγμούς, ώστε να απαντηθούν σιγά-σιγά τα ερωτήματα που αναδύονται στην πορεία της μελέτης. Τούτα αφορούν την ψυχολογία, τη φιλολογία, την εθνολογία και την ανθρωπολογία εξίσου με την κοινωνιολογία ή τους διάφορους ειδικούς κλάδους της ιστορικής έρευνας.