Μετέωροι χώροι της ετερότητας

ΑΝΑΛΥΤΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
ISBN ΕΝΤΥΠΟ
978-960-221-470-1
Διαστάσεις
24Χ17
Τρέχουσα Έκδοση
2010
Σελίδες
288
Εύδοξος

Μετέωροι χώροι της ετερότητας

ΕΝΤΥΠΟ
ΑΡΧΙΚΗ
23.32€
25%
ΤΕΛΙΚΗ
17.49€
* ΔΩΡΕΑΝ ΑΠΟΣΤΟΛΗ αγορές άνω των 50€ (εντός Ελλάδος)

Αν έχει νόημα να αναζητούμε ένα μέλλον της ανθρώπινης χειραφέτησης, σήμερα όσο ποτέ είναι απαραίτητο να διδαχτούμε από τους τρόπους που η ανάγκη όσο και τα όνειρα των ανθρώπων γεννούν μετέωρους χώρους της ετερότητας, καθώς εξερευνούν μικρές και μεγάλες ρήξεις στην τυποποιητική περίμετρο της ζωής τους.

 

Αν οι κοινωνίες προσπαθούν να ελέγξουν την ετερότητα ορθώνοντας τείχη γύρω από εκείνους που ταυτίζονται μαζί της (πόλη των θυλάκων, γκέτο, θρησκευτικό άβατο, χώροι εγκλεισμού), τότε η αναθεώρηση της σχέσης μας με το χώρο, πέρα από τη μοντερνιστική ουτοπία και τον μεταμοντέρνο κυνισμό, μπορεί να επιτρέψει τη διάνοιξη περασμάτων προς την ετερότητα και διαφορετικών προοπτικών για την ανθρώπινη κοινωνία. Εμπνεόμενος από τους παραδειγματικούς μετέωρους χώρους της θεατρικής σκηνής και της συλλογικής μνήμης και διερευνώντας τους τρόπους με τους οποίους οι ανάγκες και τα όνειρα των ανθρώπων διαρρηγνύουν τις οριοθετημένες και τυποποιημένες ζωές τους, ο συγγραφέας δείχνει πώς η κατοίκηση μπορεί να γίνει αντιληπτή ως διαδικασία μάλλον παρά ως συνθήκη, όπου  ο χώρος υποθάλπει μια  σχέση επίσκεψης και διάβασης από το ταυτό προς το έτερο.

Γιατί σήμερα μια συζήτηση για τους μετέωρους χώρους της ετερότητας; Ποιες πρακτικές, ποια γεγονότα και ποιες χωρικές σχέσεις επιχειρεί να συλλάβει; Στις σύγχρονες κοινωνίες, οι σχέσεις ανάμεσα σε οριοθετημένες ετερότητες οργανώνονται μέσα από αυστηρά επιβλεπόμενες ταξινομήσεις συμπεριφορών και χώρων, σύμφωνα με το κυρίαρχο μοντέλο της «πόλης των θυλάκων». Ο θύλακος δεν είναι παρά ο χώρος εγκλεισμού της ετερότητας, είτε πρόκειται για καταδίκη (γκέτο), είτε για προνόμιο (προστατευόμενες συνοικίες), είτε για προϋπόθεση της κατευθυνόμενης κατανάλωσης (ελεγχόμενα κτίρια κοινωνικής αναψυχής ή αγορές).

Αν τα όρια του πραγματικού επιβλέπονται από κοινωνικές ρυθμίσεις και εγχαράξεις, οι μετέωροι χώροι της ετερότητας μπορούν τούτα τα όρια να τα διαρρήξουν. Οι χώροι αυτοί συμβαίνουν μάλλον παρά υπάρχουν κάπου, όπως τείνουμε να πιστεύουμε για τα κτίρια μιας πόλης. Ιδρύονται ως περάσματα, ως χώροι σύγκρισης, ως σχέσεις επίσκεψης και διάβασης από το οικείο στο έτερο. Γι’ αυτό μπορούν να φέρνουν σε επαφή διαφορετικές επικράτειες της εμπειρίας, της φαντασίας και της μνήμης, οι οποίες αποκτούν ιστορία και σημασία ανάλογα με εκείνους που τις κατοικούν.

Στη δυνατότητα η κατοίκηση να συμβαίνει όχι μόνο στους ασφαλείς χώρους του οικείου αλλά και στους μετέωρους χώρους του έτερου ίσως να κρίνεται το μέλλον. Η αναρώτηση για το χώρο γίνεται έτσι μια αναρώτηση πολιτική. Και στις μορφές του χώρου όπου πλάθονται διαφορετικές σχέσεις με την ετερότητα μπορεί να ανιχνευτούν διαφορετικές προοπτικές για την ανθρώπινη κοινωνία.

Έγραψαν για το βιβλίο



Στην απαραίτητη και συνεχιζόμενη συζήτηση για το κοινωνικό νόημα του χώρου, μοιάζει συχνά αυτονόητη η παραδοχή ότι ομάδες, κοινωνίες και κουλτούρες αποθέτουν στο χώρο τις συλλογικές ταυτότητες που τις χαρακτηρίζουν [...] Αν όμως οι κοινωνικές ταυτότητες συμβαίνουν, αν τελούνται στο χώρο και το χρόνο, πώς επεμβαίνει ο χώρος στην ιστορία τους; Μήπως, αντί μόνο να ορίζει το περίγραμμα και να ελέγχει την κλειστότητά τους, μπορεί και να υποστηρίζει τη συγκρισιμότητά τους, να εμφανίζει τη σχετικότητα της παραπλανητικής τους αυτοτέλειας; Μήπως στο χώρο δεν εγκαθίστανται περίκλειστες ταυτότητες αλλά αναπτύσσονται έκθετες ετερότητες; Μήπως στο χώρο η κυρίαρχη κοινωνική ταξινόμηση, ευάλωτη στον κοινωνικό ανταγωνισμό, συναντά εμπόδια, μεταμορφώνεται, αλλά και κάποτε εκρήγνυται; [...] Η σχέση με την ετερότητα, είτε τούτη αφορά τη διαφορετικότητα διακριτών τρόπων ζωής, είτε παρελθούσες, παρούσες ή μελλοντικές συλλήψεις του νοήματός τους, είναι μια σχέση  που κινητοποιεί καθοριστικά την κοινωνική εμπειρία [...] Σε μια εποχή εντάσεων και ρήξεων ίσως χρειάζεται να αναρωτηθούμε για την ενεργό εμπλοκή της συγκρισιμότητας στο πεδίο του κοινωνικού ανταγωνισμού. Όχι μόνο γιατί είναι απαραίτητο να ορίζονται μέτωπα, αλλά και γιατί είναι ιδιαίτερα κρίσιμο, στην προοπτική της ανθρώπινης χειραφέτησης, να ξανασκεφτούμε τους όρους της γέννησης ενός μέλλοντος διαφορετικού, ενός μέλλοντος ως ετερότητας. Η ρήξη με το παρόν μπορεί έτσι να γεννά ετερότητες μέσα του, ήδη στο τώρα της συλλογικής εμπειρίας.

ΣΤΑΥΡΟΣ ΣΤΑΥΡΙΔΗΣ (από τον Πρόλογο του βιβλίου)

1 από 5


Για τον Σταυρίδη, το μέλλον κρίνεται στη δυνατότητα η κατοίκηση να συμβαίνει όχι μόνο στους ασφαλείς χώρους του οικείου αλλά και στους μετέωρους χώρους του ετέρου. Όταν ο Σταυρίδης ισχυρίζεται ότι η σύγκριση ανάμεσα στο πριν και το μετά, το εδώ και το αλλού, είναι μια σύγκριση που διαρκεί όσο και ο μετεωρισμός, ουσιαστικά μας προτρέπει να ξανασκεφτούμε τους τρόπους γραφής της ιστορίας της πόλης.

ΚΩΣΤΑΣ ΓΑΒΡΟΓΛΟΥ, Η Αυγή

2 από 5


Το βιβλίο του Σταυρίδη, ήλθε στην κατάλληλη στιγμή. Την ώρα που οι πιέσεις για έλεγχο και υποταγή, στο όνομα μιας μίζερης ταυτότητας, συμπληρωματικής –και ολίγον εναλλακτικής– στην καπιταλιστική βαρβαρότητα είναι αφόρητες. Η ετερότητα περιλαμβάνει μέσα της κάτι μεγάλο και ελπιδοφόρο, τώρα που οι σιγουριές γκρεμίζονται. Οι καιροί αλλάζουν και τα νέα θα έλθουν από εκεί που δεν τα περιμέναμε, από τέτοιους μετέωρους τόπους και από άτακτες στάσεις και καθημερινότητες κρυμμένες εντός τους. Το στοίχημα είναι να τις ανακαλύψουμε.

ΝΙΚΟΣ ΜΠΕΛΑΒΙΛΑΣ, Η Αυγή

3 από 5


Δεν είναι τυχαίο που ο Σταυρίδης αναφέρεται σε μια μορφή τέχνης, στην ποίηση, και μας μεταφέρει χωρία από την υπερρεαλιστική ποιητική γραφή του Ανδρέα Εμπειρίκου, για να δώσει παραδείγματα ποιητικής απόδοσης του χωροχρονικού μετεωρισμού. Θα έλεγα πως, όπως η τέχνη, έτσι και η γραφή εν γένει μπορεί να δημιουργήσει μετέωρους χώρους της ετερότητας. Το βιβλίο του Σταυρίδη, για παράδειγμα, όπως μια σκηνή, γεννά νέους χώρους και προοπτικές στη συνάντηση με την ετερότητα. Συγκρίνει, συνθέτει, δημιουργεί περάσματα ανάμεσα στη φιλοσοφία, την πολιτική και την κοινωνική θεωρία, την ανθρωπολογία και την αρχιτεκτονική, ενώ ανοίγει δρόμους για ακόμα περισσότερες δυνητικές συναντήσεις και συνομιλίες. Ανιχνεύει διαφορετικές προοπτικές για την ανθρώπινη κοινωνία, προσφέροντάς μας ένα γοητευτικό θεωρητικό και βαθιά πολιτικό κείμενο.

ΕΛΕΑΝΑ ΓΙΑΛΟΥΡΗ, Η Αυγή

4 από 5


Στο πλούσιο και ώριμο μελέτημα, η αναρώτηση για το χώρο μεταστοιχειώνεται σε αναρώτηση πολιτική, συναντώντας με γόνιμη αγωνία και πρωτοτυπία το κεντρικό αίτημα της εποχής.

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ, Δρόμος της Αριστεράς
5 από 5
ΣΤΑΥΡΙΔΗΣ ΣΤΑΥΡΟΣ
Ο Σταύρος Σταυρίδης είναι αρχιτέκτονας, επίκουρος καθηγητής στη Σχολή Αρχιτεκτόνων του ΕΜΠ, όπου διδάσκει αρχιτεκτονικό σχεδιασμό και θεωρία στο προπτυχιακό και το μεταπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών. Η έρευνά του εστιάζεται στον τρόπο με τον οποίο η παραγωγή και διαχείριση των εικόνων επηρεάζει τη νοηματοδότηση του σύγχρονου αστικού περιβάλλοντος, καθώς και στις πρακτικές αμφισβήτησης και ανατροπής των κυρίαρχων μοντέλων κατοίκισης του χώρου. Σε μια τέτοια προοπτική εντάσσεται η συμμετοχή του σε ερευνητικές προσπάθειες που διευρύνουν τα όρια και τα εργαλεία του αρχιτεκτονικού σχεδιασμού (π.χ. «Δημιουργία διαδρομών ιστορικής μνήμης στο χώρο των στρατοπέδων της Γυάρου», «Πολιτιστικό και οικολογικό τεχνολογικό κέντρο στο Ζηνί της Κω»), αλλά και στη δημιουργία πειραματικών ταινιών video-dance που εξερευνούν την ενεργό εμπλοκή του σώματος στην παραγωγή του κατοικημένου χώρου («Threetimes», «Passage»). Είναι μέλος της συντακτικής επιτροπής του περιοδικού Ουτοπία, ενώ παλιότερα μετείχε στη σύνταξη των περιοδικών Εφήμερη πόλη, Convoy και Αλλά. Πολλά κείμενά του έχουν δημοσιευθεί σε επιστημονικά και πολιτικά περιοδικά και σε συλλογές δοκιμίων στα ελληνικά, τα αγγλικά και τα ισπανικά. Έργα του είναι: Η συμβολική σχέση με το χώρο (1990), Διαφήμιση και το νόημα του χώρου (1996), Η υφή των πραγμάτων (μαζί με την Εύη Κώτσου, 1996), Από την πόλη οθόνη στην πόλη σκηνή (2002 – Κρατικό βραβείο δοκιμίου), Μνήμη και εμπειρία του χώρου (επιμ., 2006), Μετέωροι χώροι της ετερότητας (2010).