Από το 1945 ώς το 1953, η Σοβιετική Ένωση μεταμόρφωσε ριζικά μια ολόκληρη περιοχή, από τη Βαλτική ώς την Αδριατική, από την καρδιά της ευρωπαϊκής ηπείρου ώς τη νότια και την ανατολική της περιφέρεια. Σε τούτο το βιβλίο όμως εγώ θα επικεντρωθώ στην κεντρική Ευρώπη. Θα αναφερθώ βέβαια στην Τσεχοσλοβακία, στη Ρουμανία, στη Βουλγαρία, καθώς και στη Γιουγκοσλαβία, αλλά θα εστιάσω ιδιαίτερα στην Ουγγαρία, την Πολωνία και την Ανατολική Γερμανία. Διάλεξα αυτές τις τρεις χώρες όχι γιατί ήταν όμοιες μεταξύ τους, αλλά γιατί ήταν τόσο διαφορετικές.
Το Σιδηρούν παραπέτασμα περιγράφει πώς δημιουργήθηκαν τα κομμουνιστικά καθεστώτα της Ανατολικής Ευρώπης, με την ώθηση του Στάλιν και της μυστικής αστυνομίας του, και πώς διαμορφώθηκε η καθημερινή ζωή από τη στιγμή που παγιώθηκαν. Αντλώντας από πρόσφατα ανοιγμένα ανατολικοευρωπαϊκά αρχεία, συνεντεύξεις και προσωπικές αφηγήσεις που μεταφράζονται για πρώτη φορά, η Αν Άπλμπαουμ περιγράφει με ανατριχιαστική λεπτομέρεια τα διλήμματα που αντιμετώπισαν εκατομμύρια άνθρωποι προσπαθώντας να προσαρμοστούν σ’ έναν τρόπο ζωής ο οποίος αμφισβητούσε όλα όσα πίστευαν και αφαιρούσε όλα όσα είχαν αποκτήσει. Το σοβιετικό μπλοκ κατέληξε έτσι να είναι ένας χαμένος πολιτισμός, που η σκληρότητα, η παράνοια, η αλλόκοτη ηθική και η ιδιότροπη αισθητική του διατρέχουν αυτές τις ηλεκτρισμένες σελίδες.
Καλύτερη μελέτη της χρονιάς στο περιοδικό Time
Ένα από τα καλύτερα βιβλία της χρονιάς στις εφημερίδες
New York Times • The Washington Post • The Wall Street Journal •
Publishers Weekly • St. Louis Post-Dispatch
Ένα εξαιρετικά σημαντικό βιβλίο που αμφισβητεί αποτελεσματικά πολλούς από τους μύθους γύρω από τις απαρχές του Ψυχρού Πολέμου. Συνετό, οξυδερκές, αξιοσημείωτα αντικειμενικό και λαμπρά τεκμηριωμένο.
ANTONY BEEVOR, συγγραφέας των Stalingrad και The Second World War
Περιγράφει και κάνει αισθητή την προσωπική, ανθρώπινη εμπειρία της σοβιετοποίησης με ζωηρές λεπτομέρειες, με βάση εκτενή πρωτότυπη έρευνα και συνεντεύξεις με κείνους που θυμούνται.
TIMOTHY GARTON ASH, συγγραφέας του The Magic Lantern
Εκπληκτικό . . . Ξαναζωντανεύει έναν κόσμο που ήταν κρυμμένος από τα μάτια της Δύσης και τον οποίο πολλοί άνθρωποι που έζησαν και υπέφεραν σ’ αυτόν θα προτιμούσαν να ξεχάσουν.
The New Yorker
Ιστορία επική αλλά και εκ του σύνεγγυς . . . φωτίζει ανάγλυφα τις μεθόδους με τις οποίες το κράτος του Στάλιν έκλεισε σε μια φυλακή τη μισή ευρωπαϊκή ήπειρο . . . Ανοίγει παράθυρα στις ζωές των ανδρών και ενίοτε των γυναικών που οικοδόμησαν τα αστυνομικά κράτη της Ανατολικής Ευρώπης. Και δίνει μια εικόνα εκείνων που αντιστάθηκαν. Αλλά μας δίνει επίσης ένα οδυνηρό πορτρέτο των υπολοίπων – της πλειονότητας των ανατολικοευρωπαίων που, έχοντας παγιδευτεί ξανά και ξανά στις ηπειρωτικές συγκρούσεις, βρέθηκαν τώρα πιόνια σε μια άλλη, παγκόσμια.
The Wall Street Journal
Μια έξοχη σύνθεση . . . πρόσφατων ερευνών από μελετητές σ’ αυτές τις χώρες, καθώς και απομνημονευμάτων που άφησαν συμμετέχοντες και επιζήσαντες.
The Guardian
Διαφωτιστικό . . . Οι άνθρωποι, όπως συμπεραίνει ερεθιστικά η Άπλμπαουμ, δεν διαμορφώνουν εύκολα “ολοκληρωτικές προσωπικότητες”. Ακόμη κι όταν μοιάζουν μαγεμένοι από τη λατρεία του αρχηγού του κόμματος, τα φαινόμενα, γράφει, μπορεί να απατούν. Εκεί που φαίνεται να τσιμπάνε στην πιο παράλογη προπαγάνδα –να βαδίζουν σε παρελάσεις, να ψάλλουνε σλόγκαν, να τραγουδούν ότι το κόμμα έχει πάντα δίκιο– τα μάγια μπορεί ξαφνικά, απρόοπτα, δραματικά να διαλυθούν.
The Economist
«Ένα από τα πιο υποβλητικά αλλά και σοβαρά έργα για το παρελθόν της Ευρώπης που έρχονται στην πρόσφατη μνήμη.»
The Washington Post
Ένα πραγματικό αριστούργημα . . . Ο τρόπος που η Άπλμπαουμ περιγράφει αυτή την τόσο αξιοσημείωτη περίοδο έχει όλα όσα πρέπει να έχει ένα καλό ιστορικό βιβλίο: άριστη και ολοκληρωμένη έρευνα, ωραία και συνταρακτική αφήγηση, εγκυκλοπαιδική εμβέλεια, διεξοδικότητα στις λεπτομέρειες . . . Πρώτο και καλύτερο επίτευγμα του βιβλίου είναι η ικανότητα της Άπλμπαουμ να βγάζει από ένα πυκνό και περίπλοκο θέμα γεμάτο κομμουνιστικά ακρωνύμια και απροσπέλαστη ιδιόλεκτο όχι μόνο πληροφορίες αλλά και απόλαυση – καμιά φορά ακόμη και χιούμορ.
The Telegraph
Επιβλητικό . . . Η Αν Άπλμπαουμ έχει τα καλύτερα προσόντα για να διηγηθεί αυτή την ιστορία: βαθιά γνώση για την περιοχή, ευρύ ορίζοντα και μάτι στραμμένο στην ανθρώπινη λεπτομέρεια.
Daily Mail
Την ίδια στιγμή που καταγράφει τις συνέπειες της βίας, του τρόμου και του εκφοβισμού, εκθέτει τα πειστήρια της αντίστασης και της αντοχής.
Minneapolis Star Tribune
Ιστοριογραφία που αναστατώνει αλλά και σαγηνεύει . . . Με ακρίβεια στην αφήγηση και διεισδυτική ανάλυση . . . μια αριστοτεχνική εξιστόρηση της βαναυσότητας της σοβιετικής εξουσίας.
Publishers Weekly, Καλύτερο Βιβλίο του 2012
