Η αντίθεση επίγειου και ουράνιου κόσμου και η διχοτόμηση σώματος και ψυχής βρίσκονταν ήδη στο κέντρο του ελληνικού φιλοσοφικού στοχασμού της κλασικής περιόδου. Ωστόσο η απαξίωση της «ύλης» ως πηγής του κακού και η συνακόλουθη εχθρότητα προς το σώμα εκδηλώνονται ευρύτατα στην ύστερη αρχαιότητα και ειδικότερα στους χρόνους από την ανάρρηση του Μάρκου Αυρηλίου ώς τη θρησκευτική μεταστροφή του Κωνσταντίνου.

Αυτή την «εποχή αγωνίας» κατά την οποία η άκρα υλική και ηθική ανασφάλεια στρέφει τους ανθρώπους στην αναζήτηση του θεού, παρουσιάζει ο καθηγητής και συγγραφέας του κλασικού έργου Οι Έλληνες και το παράλογο E.R. Dodds μέσα από το έργο των πρωταγωνιστών της. Εξετάζοντας πρώτα τις γενικές αντιλήψεις για τον κόσμο και την ανθρώπινη κατάσταση, στρέφεται στη συνέχεια σε ορισμένες χαρακτηριστικές μορφές θρησκευτικής εμπειρίας –ασκητισμός, δαιμονική κατοχή, μυστική ένωση, έκσταση, προφητεία– και ολοκληρώνει τη ρηξικέλευθη μελέτη του με μια αναφορά στις διαδοχικές φάσεις του διαλόγου «εθνικών» και χριστιανών, που καταγράφονται στις μαρτυρίες της εποχής.