Ανθολόγηση, σημειώσεις, επιλεγόμενα
BURKHARDT LINDNER
—
Εδώ βρίσκονται συγκεντρωμένα για πρώτη φορά σ’ έναν τόμο όλα αυτά τα υλικά, προβάλλοντας έτσι μια πλευρά του Μπένγιαμιν που είχε προσεχτεί λιγότερο ώς τώρα: ένα ονειρικό μοτίβο που παρέμεινε σταθερό στη σκέψη του μέχρι το τέλος της ζωής του, κρατώντας μάλιστα ένα ρόλο-κλειδί στην απόπειρά του να περιγράψει ως φαντασμαγορία τον Δυτικό πολιτισμό στην ακμή του καπιταλισμού.
Τα όνειρα απασχόλησαν την ανθρωπότητα επί πολλούς αιώνες: ως χρησμοί, προφητείες, θεία προμηνύματα, ματιές στη σκοτεινή πλευρά της ψυχής, πηγές της ποίησης και της τέχνης. Όμως στην πορεία του 20ού αιώνα γνώρισαν μια ραγδαία έκπτωση της σημασίας τους. Ήδη το 1925, στο σχόλιό του «Κιτς στο όνειρο», ο Μπένγιαμιν διαπίστωνε: «Τα όνειρα τώρα κόβουν δρόμο προς την κοινοτοπία». Παρ’ όλα αυτά δεν έπαψε να ονειρεύεται, να καταγράφει τα όνειρα που ήταν σημαντικά γι’ αυτόν και να συνδέει με το όνειρο σπουδαίες θεωρίες, όπως του Φρόυντ ή των σουρεαλιστών.
… Αυτό που συντελείται στον ύπνο είναι μια νέα και πρωτόγνωρη προσοχή που απελευθερώνεται από τον κόρφο της συνήθειας. Βιώματα της καθημερινότητας, τετριμμένα λόγια, το κατακάθι που μας έμεινε στο βλέμμα, ο σφυγμός του αίματός μας – όλα αυτά τα απαρατήρητα πιο πριν συνιστούν, παραποιημένα και υπερτονισμένα, το υλικό των ονείρων. Στο όνειρο δεν υπάρχει απορία, ούτε στον πόνο λήθη, διότι και τα δύο φέρουν την αντίθεση ήδη μέσα τους, όπως η κορυφή και το κοίλο του κύματος τις ώρες της νηνεμίας διαχέονται το ένα στο άλλο.
