Τραχύ και προκλητικό, το βιβλίο δείχνει τα πρώτα βήματα του Μίλλερ σ’ ένα μοτίβο που έμελλε να γίνει το έμβλημά του: εκείνο του εξεγερμένου ήρωα που αγωνίζεται με δηκτική και επώδυνη αμεσότητα να γνωρίσει τον εαυτό του μέσα σ’ έναν εκρηκτικό κόσμο, πλασμένο από την ίδια τη ζωή του συγγραφέα.
Το πρώτο αυτό σωζόμενο μυθιστόρημα του Henry Miller (που γράφηκε το 1928, αλλά αποκαλύφθηκε μαζί με το Crazy Cock εξήντα χρόνια αργότερα) είναι και η πρώτη του ολοκληρωμένη απόπειρα στην αυτοβιογραφική μυθοπλασία, λογοτεχνικό είδος που ο ίδιος τελειοποίησε αργότερα στο Παρίσι.
Ο ήρωάς του, ο Ντίον Μολόχ, είναι ένα απελπισμένο και οργισμένο άτομο στη ραγδαία μεταβαλλόμενη Νέα Υόρκη των αρχών της δεκαετίας του 1920. Παγιδευμένος σε μια ταπεινή εργασία και σε μια θυελλώδη συζυγική ζωή, δραπετεύει στους δρόμους, για να υποστεί και εκεί τις εικόνες, τις οσμές και τους ήχους ενός κόσμου που απεχθάνεται: του πολυτάραχου Μπρούκλιν όπου συνωστίζονται επιθετικά οι φυλές και τα έθνη της γης. Ο Μολόχ ξεσπάει πάνω σε ό,τι μισεί, παλεύοντας ενάντια σ’ ένα περιβάλλον που απειλεί να τον παρασύρει και να τον συντρίψει.
Υπάρχει κάτι το εφηβικό στην επιθυμία του Miller να σοκάρει, με κάθε τέχνασμα κι ελιγμό, με οποιοδήποτε μέσο διαθέτει και με κάθε τίμημα. Πράγματι, η κραυγαλέα επίδειξη των ποικίλων προκαταλήψεών του αποτελεί μέρος μόνον μιας ευρύτερης στρατηγικής, στην οποία συμπεριλαμβάνεται ένας ρεαλισμός που αγγίζει τα όρια της ασχήμιας και της ωμότητας, ένα ύφος που τελικά θα εκφραστεί από τον ώριμο Miller μέσα από πληθώρα πρόστυχων λέξεων και μια σεξουαλική σαφήνεια που σοκάρει. Η επιλογή του τίτλου, Μολόχ ή Ο κόσμος των εθνικών, αντανακλά την ευρύτερη και πλέον συστηματική απόρριψη κάθε ορθοδοξίας από τον Miller. Και, αντίστοιχα, αποκαλύπτει τις δικές του μάλλον ιδιόμορφες ορθοδοξίες, δραματοποιώντας ταυτόχρονα τη βαθύτατη αποξένωσή του. Αυτό όμως που πράγματι ανακαλύπτει με το Μολόχ ο Miller είναι το λογοτεχνικό του είδος, που γίνεται καλύτερα αντιληπτό ως αυτοβιογραφική μυθοπλασία. Χρησιμοποιεί τους φίλους του και τον εαυτό του σαν κυριότερους χαρακτήρες κι η ιστορία που αφηγείται είναι η δική του ή, τουλάχιστον, αυτή που θυμάται η ψυχή του ως δική του.
MARY V. DEARBORN
