Μεταξύ αφοσίωσης και καχυποψίας

Οι Έλληνες πολιτικοί πρόσφυγες και οι κρατικές υπηρεσίες ασφαλείας στις λαϊκές δημοκρατίες (1945-1989)

Συλλογικό έργο

Κείμενα: Απόστολος Πατελάκης, Βάιος Καλογρηάς, Γεώργιος Χρηστίδης, Ιάκωβος Μιχαηλίδης, Κατερίνα Τσέκου, Κωνσταντίνος Κατσάνος, Κωνσταντίνος Τσίβος, Μαγκνταλένα Σέμτσυσυν, Μαρία Μποντίλα, Νίκος Μαραντζίδης, Σταύρος Γ. Ντάγιος, Στράτος Δορδανάς
Επιμέλεια: Βάιος Καλογρηάς, Νίκος Μαραντζίδης, Στράτος Ν. Δορδανάς
ΑΝΑΛΥΤΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
ISBN ΕΝΤΥΠΟ
978-618-223-050-3
Διαστάσεις
17Χ24
Τρέχουσα Έκδοση
2024
Σελίδες
248
Εύδοξος

Μεταξύ αφοσίωσης και καχυποψίας

Οι Έλληνες πολιτικοί πρόσφυγες και οι κρατικές υπηρεσίες ασφαλείας στις λαϊκές δημοκρατίες (1945-1989)

Συλλογικό έργο

Κείμενα: Απόστολος Πατελάκης, Βάιος Καλογρηάς, Γεώργιος Χρηστίδης, Ιάκωβος Μιχαηλίδης, Κατερίνα Τσέκου, Κωνσταντίνος Κατσάνος, Κωνσταντίνος Τσίβος, Μαγκνταλένα Σέμτσυσυν, Μαρία Μποντίλα, Νίκος Μαραντζίδης, Σταύρος Γ. Ντάγιος, Στράτος Δορδανάς
Επιμέλεια: Βάιος Καλογρηάς, Νίκος Μαραντζίδης, Στράτος Ν. Δορδανάς

ΕΝΤΥΠΟ
ΑΡΧΙΚΗ
19.93€
10%
ΤΕΛΙΚΗ
17.94€
* ΔΩΡΕΑΝ ΑΠΟΣΤΟΛΗ αγορές άνω των 50€ (εντός Ελλάδος)

Η εγκαθίδρυση των Λαϊκών Δημοκρατιών στην Ανατολική Ευρώπη αμέσως μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο δεν ακολούθησε ένα ενιαίο υπόδειγμα. Στα Βαλκάνια καταρχήν, στη Γιουγκοσλαβία και την Αλβανία, ισχυρά αντιστασιακά κινήματα με τη βοήθεια του σοβιετικού στρατού όχι μόνο απελευθέρωσαν τις χώρες τους αλλά άμεσα, υπό την ηγεσία χαρισματικών ηγετών, μετασχηματίστηκαν σε ισχυρές πολιτικές δυνάμεις, οι οποίες κυριάρχησαν, δια πυρός και σιδήρου, στο πολιτικό σκηνικό, κατευθύνοντας και ελέγχοντας τις καθεστωτικές αλλαγές. Σε άλλα κράτη, ο σοβιετικός στρατός, που εισήλθε ως απελευθερωτής, βρήκε να τον περιμένουν ισχυρά αλλά όχι παντοδύναμα κομμουνιστικά κόμματα που είχαν συμμετάσχει στην Αντίσταση ενάντια στους Γερμανούς ή είχαν αντιδράσει στις πολιτικές επιλογές των ηγετικών ελίτ των χωρών τους να στρατευθούν με τις δυνάμεις του Άξονα.

Καίριο ρόλο στη διασφάλιση των μονοκομματικών δομών εξουσίας που εγκαθίδρυσαν τα κομμουνιστικά κόμματα στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης μετά το 1945 διαδραμάτισαν κρατικές υπηρεσίες ασφαλείας, όπως για παράδειγμα η Σεκουριτάτε, η Σιγκουρίμι και η Στάζι. Με τη συγκρότηση άρτια οργανωμένων μηχανισμών παρακολούθησης «αντιφρονούντων» και (έγκαιρης) καταστολής «ανατρεπτικών ενεργειών», δημιούργησαν ένα ασφυκτικό πλαίσιο αστυνόμευσης και ελέγχου, σπέρνοντας την καχυποψία και τον φόβο στους πολίτες των Λαϊκών Δημοκρατιών. Χιλιάδες άνθρωποι, ανεξαρτήτως ηλικίας, φύλου, επαγγέλματος και κοινωνικής θέσης, στελέχωσαν –για διάφορους λόγους– τους μηχανισμούς αυτούς και συνέβαλαν στην καταπολέμηση του «ταξικού εχθρού». Από την προσοχή των κρατικών υπηρεσιών ασφαλείας δεν διέφυγαν ούτε οι πολιτικοί πρόσφυγες του ελληνικού Εμφυλίου Πολέμου (1946-1949). Τα άρθρα του ανά χείρας τόμου δίνουν μια συνολική εικόνα για τις ζωές των Ελλήνων πολιτικών προσφύγων στην ανατολική Ευρώπη υπό το πρίσμα των κατασταλτικών αυτών μηχανισμών και κάτω από το άγρυπνο μάτι του ΚΚΕ στην υπερορία.
ΔΟΡΔΑΝΑΣ ΣΤΡΑΤΟΣ

Ο Στράτος N. Δορδανάς είναι Επίκουρος Καθηγητής Ιστορίας στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Ειδικεύεται στην πολιτική-διπλωματική και κοινωνική ιστορία, στη μελέτη των πολεμικών συρράξεων και των εμφύλιων συγκρούσεων, με σημεία αναφοράς τους δύο παγκοσμίους πολέμους. Είναι συγγραφέας των μελετών (ενδεικτικά): Έλληνες εναντίον Ελλήνων. Ο κόσμος των Ταγμάτων Ασφαλείας στην κατοχική Θεσσαλονίκη, 1941-1944 (Θεσσαλονίκη: Επίκεντρο, 2006). Το αίμα των αθώων. Αντίποινα των γερμανικών αρχών κατοχής στη Μακεδονία, 1941-1944 (Αθήνα: Εστία, 2007). Η γερμανική στολή στη ναφθαλίνη. Επιβιώσεις του δοσιλογισμού στη Μακεδονία, 1945-1974 (Αθήνα: Εστία, 2011). Οι αργυρώνητοι. Η γερμανική προπαγάνδα στην Ελλάδα κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο (Αθήνα: Αλεξάνδρεια, 2021). Με άλλους (ενδεικτικά): Στράτος Ν. Δορδανάς-Βάιος Καλογρηάς, Οι Ζωές των Άλλων. Η Στάζι και οι Έλληνες πολιτικοί πρόσφυγες στην Ανατολική Γερμανία (1949-1989), Επίκεντρο, Θεσσαλονίκη 2020. Στράτος Ν. Δορδανάς-Βάιος Καλογρηάς-Nίκος Μαραντζίδης, Μεταξύ Αφοσίωσης και Καχυποψίας, Οι Έλληνες πολιτικοί πρόσφυγες και οι κρατικές υπηρεσίες ασφαλείας στις λαϊκές δημοκρατίες (1945-1989) .

ΚΑΛΟΓΡΗΑΣ ΒΑΪΟΣ
Ο Βάιος Καλογρηάς είναι διδάκτορας Ιστορίας του Πανεπιστημίου Μάιντς και συνεργάτης του δημοτικού αρχείου του Ασάφενμπουργκ στη Βαυαρία. Έχει διδάξει στο Πανεπιστήμιο του Μάιντς καθώς και στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο και στο Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου. Μελέτες και άρθρα του επικεντρώνονται στη γερμανική στρατιωτική κατοχή στην Ελλάδα (1941-1944) και στον κατοχικό Εμφύλιο (1943/1944), καθώς και σε ζητήματα των ελληνογερμανικών σχέσεων μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Επίσης, ασχολείται με ζητήματα τοπικής γερμανικής ιστορίας. Μεταξύ άλλων κυκλοφορεί το βιβλίο του Το αντίπαλο δέος. Οι εθνικιστικές οργανώσεις αντίστασης στην κατεχόμενη Μακεδονία (1941-1944) (Εκδόσεις University Studio Press, Θεσσαλονίκη 2012).
ΜΑΡΑΝΤΖΙΔΗΣ ΝΙΚΟΣ
Ο Νίκος Μαραντζίδης γεννήθηκε το 1966 στη Θεσσαλονίκη. Έχει σπουδάσει πολιτική κοινωνιολογία στο πανεπιστήμιο Paris VII και έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στο ίδιο πανεπιστήμιο καθώς και στο Paris X απ’ όπου πήρε και το διδακτορικό του. Είναι καθηγητής πολιτικής επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας και έχει διατελέσει επισκέπτης καθηγητής σε πανεπιστήμια του εξωτερικού. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα είναι η πολιτική και εκλογική συμπεριφορά, τα κομμουνιστικά κόμματα και κινήματα και οι εμφύλιοι πόλεμοι στην Ευρώπη. Είναι συγγραφέας αρκετών βιβλίων και άρθρων. Έργα του είναι: Οργάνωση και συλλογική. Το συνδικάτο πωλητών-οδηγών και βοηθών εμφιαλωμένων ποτών βόρειας Ελλάδας (1995), Οι Μικρές Μόσχες. Πολιτική και εκλογική ανάλυση του κομμουνισού στον ελλαδικό αγροτικό χώρο (1997), Τα συνδικάτα των πρακτικών μηχανικών. Η Παμμηχανική Ένωση Διπλωματούχων Πρακτικών Μηχανικών Βορείου Ελλάδος, 1927-1999 (1999), Εθνοτική ταυτότητα και πολιτική συμπεριφορά. Η εκλογική συμπεριφορά μιας ομάδας μουσουλμάνων τσιγγάνων στη Θράκη (1999), Ζήτω το Έθνος: Προσφυγιά, Κατοχή και Εμφύλιος. Εθνοτική ταυτότητα και πολιτική συμπεριφορά στους τουρκόφωνους ελληνορθόδοξους του Δυτικού Πόντου (μαζί με τον Γιασασίν Μιλλέτ, 2001), Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδας, 1946-1949 (2010), Ο ελληνικός εμφύλιος και το διεθνές κομμουνιστικό σύστημα. Το ΚΚΕ μέσα από τα τσεχικά αρχεία (μαζί με τον Κώστα Τσίβο, 2012), Εμφύλια πάθη. 23 ερωτήσεις και απαντήσεις για τον Εμφύλιο (μαζί με τον Στάθη Καλύβα, 2015), Ελλάδα και Αλβανία στον Ψυχρό Πόλεμο. Πολιτικές, ιδεολογίες, νοοτροπίες (επιμέλεια μαζί με τον Ηλία Σκουλίδα, 2021).