Περιεχόμενο αυτού του βιβλίου είναι το ιστορικό γλωσσικό ζήτημα από την οπτική γωνία της κοινωνιολογίας. Η αναλυτική προσπάθεια δεν αφορά τη γλώσσα αλλά τις μεταγλωσσικές θεωρίες για την ελληνική γλώσσα. Προσεγγίζει το γλωσσικό ζήτημα ως διαμάχη ιδεολογική και υποδεικνύει ότι η σχέση του με τη γλώσσα την ίδια είναι συχνά δευτερεύουσα. Όπως δείχνουν οι χρονολογίες στον τίτλο, το βιβλίο πραγματεύεται την ιστορία του γλωσσικού ζητήματος για εκατό χρόνια από την τελευταία εικοσαετία του 19ου αιώνα μέχρι την εμφάνιση του νέου, όπως ονομάστηκε, γλωσσικού ζητήματος τη δεκαετία του 1980. H δομή των περιεχομένων δεν παρακολουθεί την ιστορική εξέλιξη χρονολογικά, πράγμα που οδηγεί και σε ορισμένες αλληλεπικαλύψεις. Δεν αναφέρεται στα ιστορικά γεγονότα με τη σειρά, γιατί ακολουθεί δύο ερμηνευτικά νήματα, την πολιτική διάσταση της γλωσσικής διαμάχης και τη σχέση της γλώσσας με το έθνος. Oι δύο ερμηνευτικοί μίτοι αλληλεπικαλύπτονται βέβαια στην ιστορία, αλλά χρειάζεται να ξεχωρίσουν στην ανάλυση για να γίνουν αυτοτελώς ορατοί και η παρακολούθηση του καθενός χωριστά επιβάλλει το χρονολογικό πήγαινε-έλα. Προτρέχοντας στην ανάλυση θα λέγαμε ότι η συσχέτιση της ιστορικής διαμάχης για την εθνική γλώσσα με την εθνική ταυτότητα αναδεικνύει τη μεγάλης σημασίας για την ευρωπαϊκή εποχή μας εξάρτηση του σύγχρονου λεγόμενου γλωσσικού ζητήματος από μια εθνική ιδεολογία που αντιλαμβάνεται και αξιολογεί την εθνική ταυτότητα φτωχή ως προς την αξία της και ανεπαρκή ως προς το κύρος της στην Eυρώπη.