Η κατασκευή του χρεωμένου ανθρώπου

Δοκίμιο για τη νεοφιλελεύθερη κατάσταση
Μετάφραση: Γιώργος Καράμπελας
ΑΝΑΛΥΤΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
ISBN ΕΝΤΥΠΟ
978-960-221-609-5
Διαστάσεις
21X14
Τρέχουσα Έκδοση
2014
Σελίδες
192
Εύδοξος

Η κατασκευή του χρεωμένου ανθρώπου

Δοκίμιο για τη νεοφιλελεύθερη κατάσταση
Μετάφραση: Γιώργος Καράμπελας

ΕΝΤΥΠΟ
ΑΡΧΙΚΗ
13.78€
25%
ΤΕΛΙΚΗ
10.34€
ΕΞΑΝΤΛΗΜΕΝΟ
* ΔΩΡΕΑΝ ΑΠΟΣΤΟΛΗ αγορές άνω των 50€ (εντός Ελλάδος)

Αντί να αποτελεί απειλή για την καπιταλιστική οικονομία, το χρέος βρίσκεται στην καρδιά του νεοφιλελεύθερου εγχειρήματος. Σ’ αυτή την πιο πρωτότυπη και ρηξικέλευθη από τις πρόσφατες μελέτες για την κρίση χρέους, ο Λατσαράτο υποστηρίζει ότι το χρέος είναι πριν απ’ όλα μια πολιτική κατασκευή και η σχέση πιστωτή-οφειλέτη η θεμελιώδης κοινωνική σχέση του κόσμου μας.

 

Με τη γέννηση δεν μας κληροδοτείται πλέον το προπατορικό αμάρτημα αλλά το χρέος των προηγούμενων γενεών [...] Αν άλλοτε ήμασταν υπόχρεοι στην κοινότητα, στους θεούς, στους προγόνους, στο εξής είμαστε υπόχρεοι στον «θεό» Κεφάλαιο.

Ξαναδιαβάζοντας ένα παραγνωρισμένο κείμενο του Μαρξ, καθώς και έργα του Νίτσε, του Ντελέζ, του Γκουαταρί και του Φουκώ, δείχνει ότι το χρέος δεν ανάγεται απλώς σ’ έναν οικονομικό μηχανισμό. είναι ταυτόχρονα μια τεχνική διακυβέρνησης και ελέγχου των ατομικών και των συλλογικών υποκειμένων, που επιδιώκει να περιορίσει την αβεβαιότητα ως προς το χρόνο και τις συμπεριφορές των κυβερνωμένων. Προκειμένου να «τιμήσουμε τις υποχρεώσεις μας», καλούμαστε να γίνουμε «επιχειρηματίες του εαυτού μας», «διαχειριστές» της ζωής μας και του «ανθρώπινου κεφαλαίου» μας, με αποτέλεσμα να ανατρέπεται και να αναμορφώνεται όλος ο φυσικός, ψυχοδιανοητικός και συναισθηματικός μας ορίζοντας. Υπάρχει άραγε έξοδος από τη δεινή αυτή συνθήκη του χρεωμένου ανθρώπου;

Έγραψαν για το βιβλίο



Το χρέος εκλύει μια δική του «ηθική», διαφορετική και συνάμα συμπληρωματική προς την ηθική της εργασίας. Στο ζεύγος «προσπάθεια-ανταμοιβή» της ιδεολογίας της εργασίας προστίθεται η ηθική της υπόσχεσης (να τιμά κανείς το χρέος του) και της ενοχής (επειδή το απέκτησε) [...] Η «ηθική» του χρέους οδηγεί σε μια ηθικοποίηση του άνεργου, του «υποστηριζόμενου», του χρήστη του κράτους πρόνοιας, αλλά συγχρόνως και ολόκληρων λαών. Η εκστρατεία του γερμανικού τύπου ενάντια στους παρασιτικούς και ανεπρόκοπους Έλληνες μαρτυρεί τη βία της ενοχής που εκλύει η οικονομία του χρέους. Τα μαζικά μέσα, οι πολιτικοί, οι οικονομολόγοι, όταν μιλούν για το χρέος, δεν έχουν παρά ένα μήνυμα να μεταδώσουν: «εσείς φταίτε», «είστε ένοχοι». Οι Έλληνες τεμπελιάζουν κάτω από τον ήλιο, ενώ οι Γερμανοί προτεστάντες μοχθούν για το καλό της Ευρώπης και της ανθρωπότητας κάτω από έναν σκυθρωπό ουρανό...

MAURIZIO LAZZARATO (από τη νεότερη Εισαγωγή με τίτλο «Χρέος και λιτότητα στην Ευρώπη και την Ελλάδα»)

1 από 4


Η συγκρότηση του χρεωμένου υποκειμένου είναι η αυτοεικόνα που προκύπτει από τη σχέση αυτή για τον οφειλέτη. Ζούμε συνεχώς υπό την αίρεση μιας οφειλής που εσωτερικεύεται μαζί με την ενοχή -ο έμπορος της Βενετίας συγκατοικεί μέσα μας με τον τοκογλύφο του Σαίξπηρ- εμείς αναλαμβάνουμε για λογαριασμό του πιστωτή να τιμωρήσουμε τον εαυτό μας με την ενοχή που νιώθουμε. Η οφειλή υπενθυμίζεται αέναα, η οφειλή συνιστά μιαν αξίωση σχέσης που δεν αίρεται ποτέ επειδή αναπαράγεται διαρκώς.

ΤΑΣΟΣ ΧΟΒΑΡΔΑΣ, Η Αυγή

2 από 4


Εξαιρετικά επίκαιρο, το τελευταίο βιβλίο του Μαουρίτσιο Λαζαράτο έχει τίτλο Η κατασκευή του χρεωμένου ανθρώπου: δοκίμιο για τη νεοφιλελεύθερη συνθήκη. Κεντρική θέση του Ιταλού φιλοσόφου είναι ότι, σε αντίθεση με τον κλασικό φιλελευθερισμό που θεμελιώνει την οικονομία πάνω στις σχέσεις ελεύθερης ανταλλαγής μεταξύ νομικά ισότιμων υποκειμένων, η νεοφιλελεύθερη οικονομία οικοδομείται πάνω στην ασύμμετρη σχέση ισχύος δανειστή χρεώστη. Στον σύγχρονο κόσμο, το χρέος, ιδιωτικό και κρατικό, γίνεται κεντρική κατηγορία όχι μόνο της οικονομίας, αλλά και της ίδιας της ύπαρξης.

ΠΕΤΡΟΣ ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ, Η Καθημερινή

3 από 4


Τι επιτρέπει στο χρέος να λειτουργεί με τόσο εύκαμπτο και αποτελεσματικό τρόπο; Ανατρέχοντας στη θεολογική του γενεαλογία και στις φιλοσοφικές του πραγματεύσεις (κυρίως στον Νίτσε, τον Φουκώ, τον Ντελέζ και τον Γκουατταρί), ο Λατσαράτο επισημαίνει την ικανότητα του χρέους να υπερβαίνει το επίπεδο μιας συνηθισμένης οικονομικής σχέσης. Εκτός από μηχανισμός μακροοικονομικού ελέγχου και αναδιανομής, πρωτίστως λειτουργεί ως μηχανισμός παραγωγής και ελέγχου της υποκειμενικότητας.

Χρόνος (www.chronosmag.eu)
4 από 4
ΛΑΤΣΑΡΑΤΟ ΜΑΟΥΡΙΤΣΙΟ
Ο Maurizio Lazzarato, Ιταλός κοινωνιολόγος, φιλόσοφος και ακτιβιστής, γεννήθηκε το 1955. Στο τέλος της δεκαετίας του 1970, μετά τις σπουδές του στο Πανεπιστήμιο της Πάντοβα και τη δράση του στο κίνημα της «Εργατικής Αυτονομίας», κατέφυγε μόνιμα στο Παρίσι. Εκεί μελετά, ως αυτόνομος ερευνητής, την εργατική δύναμη και την άυλη εργασία, την οντολογία της εργασίας και την επισφάλεια, τον γνωσιακό καπιταλισμό και τη βιοπολιτική, τα «μετασοσιαλιστικά» κινήματα, τον ακτιβισμό και την τέχνη. Είναι ιδρυτικό μέλος και συντάκτης του περιοδικού Multitudes, ερευνητής στο κέντρο Matisse/CNRS (Université Paris I) και μέλος του Collège International de Philosophie. Έργα του είναι: Lavoro immateriale. Forme di vita e produzione di soggettività (1997), Puissances de l’invention. La psychologie économique de Gabriel Tarde contre l’économie politique (2002), La politica dell’evento (2004), Les Révolutions du capitalisme (2004), Le Gouvernement des inégalités. Critique de l’insécurité néolibérale (2008), Expérimentations politiques (2009), La fabrique de l’homme endetté. Essai sur la condition néolibérale (2011) [Η κατασκευή του χρεωμένου ανθρώπου, Αλεξάνδρεια].