Η τρίτη επανάσταση
(τόμος 2)
Η τρίτη επανάσταση
(τόμος 2)
Το τελευταίο μείζον έργο που δημοσίευσε ο Μάρεϋ Μπούκτσιν –κορυφαίος στοχαστής αλλά και ακτιβιστής του αναρχισμού, του κομμουναλισμού και της κοινωνικής οικολογίας– είναι μια τετράτομη ιστορία των επαναστατικών κινημάτων που εκδηλώθηκαν στην Ευρώπη και την Αμερική κατά τους νεότερους χρόνους, ιδωμένη μέσα από το πρίσμα της ελευθεριακής δυναμικής τους.
Η πρωτότυπη όσο και περιεκτική αυτή προσέγγιση φέρνει στην επιφάνεια ένα ευρύτατο φάσμα νέων ή παραγνωρισμένων υλικών σχετικά με το κοινωνικό υπόβαθρο και τη λαοκρατική προοπτική των μεγάλων επαναστάσεων. Διασώζει έτσι από την ιστορική αμνησία τα γεγονότα και τους ανθρώπους που, έστω και εφήμερα, έδωσαν σάρκα και οστά στις πιο ριζοσπαστικές ενοράσεις της ελευθερίας, της δημοκρατίας και της κοινότητας. Και υποδεικνύει με τον τρόπο του –έναν τρόπο όχι μόνο εμπνευσμένο από την πολιτική φιλοσοφία αλλά και τεκμηριωμένο εδώ από την ιστοριογραφία– την ύπαρξη μιας «επαναστατικής παράδοσης» και τη θέση που μπορεί να έχει στη συνείδηση των νεότερων γενιών.
Αυτός ο τόμος, ο δεύτερος της Τρίτης Επανάστασης, ασχολείται κυρίως με τις σημαντικότερες εξεγέρσεις της γαλλικής εργατικής τάξης τον 19ο αιώνα, ξεκινώντας από την Επανάσταση του 1830, συνεχίζοντας με την Επανάσταση του 1848 και καταλήγοντας στην Παρισινή Κομμούνα του 1871. Εξετάζει ακόμα την προέλευση και την ιστορία της Διεθνούς Ένωσης Εργαζομένων (IWMA), δηλαδή της Πρώτης Διεθνούς, καθώς και της Δεύτερης Διεθνούς, μιας κυρίως μαρξιστικής σοσιαλδημοκρατικής ένωσης που σε μεγάλο βαθμό επηρεάστηκε από το Γερμανικό Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα. Τα εργατικά κινήματα του 19ου αιώνα, στα οποία η ιδεολογία αποκτούσε ολοένα μεγαλύτερη σημασία, και η εμφάνιση ενός σύγχρονου προλεταριάτου και μιας βιομηχανικής καπιταλιστικής τάξης δημιούργησαν την ανάγκη να εξετάσω με κάποιες λεπτομέρειες τη μετάβαση από τον ιακωβινισμό, ριζοσπαστική αντιμοναρχική ιδεολογία και κίνημα, προς τα διάφορα είδη σοσιαλισμού με προσανατολισμό προς την εργατική τάξη. Κατά τη διάρκεια του πρώτου μισού του αιώνα έκανε πράγματι την εμφάνισή της η σύγχρονη ταξική πάλη τόσο στην Αγγλία όσο και στη Γαλλία και, μαζί με αυτήν, διάφορες σοσιαλιστικές και αναρχικές ιδεολογίες που υπήρχαν ήδη εν σπέρματι ως άμεσο επακόλουθο της Μεγάλης Γαλλικής Επανάστασης.