Kατ’ ουσίαν ο Simmel υπήρξε ο ίδιος «ξένος» και «πλάνης» για τους άλλους, τόσο ως προς το γνωστικό αντικείμενο, τις μορφές και το περιεχόμενο μιας επιστήμης περί την κοινωνία, προτού αυτή θεσμοποιηθεί και νομιμοποιηθεί ακαδημαϊκά, όσο και ως προς το ακαδημαϊκό, επαγγελματικό πλαίσιο, που δεν του στάθηκε φιλόξενο. Tο έργο που αφήνει πίσω του διατηρεί αναλλοίωτη μέχρι τις μέρες μας την αξία, τη ριζοσπαστικότητα αλλά και τη διεισδυτικότητα ενός χειραφετημένου, ανήσυχου πνεύματος, που επηρέασε αναπόδραστα τη σύγχρονη σκέψη και τις ανθρωπιστικές σπουδές στο σύνολό τους. Η παρούσα έκδοση σκοπεύει να παρουσιάσει για πρώτη φορά στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό ένα «δείγμα γραφής» του μεγάλου γερμανού κοινωνιολόγου [...] Στις σελίδες του περικλείεται η περιπέτεια των ιδεών ενός στοχαστή που «υπήρξε πιο πολύ ένας εμπνευστής παρά ένας συστηματικός», όπως εύστοχα επισημαίνει στο επίμετρο της έκδοσης ο Jürgen Habermas, και ο οποίος διέγνωσε με μοναδικό τρόπο εξελίξεις και ανακατατάξεις σε ευρύτερους κοινωνικούς χώρους, στο αποκορύφωμα της νεωτερικότητας αλλά και στην παρακμή της, όπως τη βιώνουμε σήμερα.

ΚΩΣΤΑΣ Θ. KΑΛΦΟΠΟΥΛΟΣ (από τον Πρόλογο του βιβλίου)

Τα κείμενα που έχουν επιλεγεί για την έκδοση αυτή αποτελούν ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα της θεματικής ποικιλομορφίας μέσα από την οποία ο Simmel επιχειρεί να προσεγγίσει τη νεωτερικότητα. Τα πολλαπλά ερεθίσματα της αστεακής ζωής και του κοσμοπολίτικου πνεύματος που τη διέπει απομονώνονται, και το καθένα από αυτά μεταβάλλεται σε γόνιμο μικρόκοσμο από τον οποίο η πένα του Simmel εκμαιεύει το καθολικό νόημα της ζωής. Αυτή η στάση προς τα αντικείμενα της πραγματικότητας αποκτά στα κείμενα του Simmel το χαρακτήρα της «περιπέτειας». Μέσα από τα τετριμμένα μονοπάτια της καθημερινότητας ξεπροβάλλουν έννοιες ασυνήθιστα χρωματισμένες, «πλέγματα» της σκέψης των προκατόχων του, ανασυγκροτημένα με τρόπο σχεδόν μυστηριακό, αλλά ολότελα γνήσιο, σε ένα μοναδικό ψηφιδωτό της νεωτερικής κοινωνίας. Aυτές οι μορφές εννοιών που παραλαμβάνει από την ιστορία της φιλοσοφίας εμφανίζονται ως ανεξάρτητες και ασύμβατες «σφαίρες αξιών», που η κάθε μία παρέχει έναν ιδιαίτερο κώδικα και τρόπο πρόσληψης του πραγματικού, εκφράζοντας και διασφαλίζοντας τον πλούτο του.

ΣΠΥΡΟΣ ΓΑΓΓΑΣ (από την Εισαγωγή του βιβλίου)

Το δυσάρεστο με τα κιτάπια που αφορούν την κοινωνιολογία είναι ότι –τύποις τουλάχιστον– ξέρεις εκ των προτέρων τι θα διαβάσεις. Κοινωνία είμαστε όλοι μας, αλλά ουδείς δέχεται ότι είναι μόνο μια μονάδα που –έστω και γι’ αστείο– μπορεί να αναχθεί σε ολότητα. Όποτε διαβάστηκαν οι κοινωνιολόγοι, το όφειλαν στην ιδεολογία που υπηρετούσαν παρά στη μέθοδο ή στα γνωρίσματα του ύφους τους. Ενώ στο μυθιστόρημα έχουμε μια κοινωνιολογία με άλλα λόγια, ουδέποτε έγινε δεχτό ότι στην κοινωνιολογία έχουμε μυθιστόρημα ετέροις λόγοις. Κι όμως υπάρχουν εξαιρέσεις σαν τον Ζίμελ. Γερμανός και εβραϊκής καταγωγής (1858-1918), είναι γνωστός –και μάλλον ακουστός– για τη Φιλοσοφία του χρήματος (1900) και, αν απέκτησε κάποια φήμη, το οφείλει μάλλον στον Αμερικανό Άλμπιον Σμολ, που παρουσίασε τη θεωρία του το 1950. Διόλου περίεργο άλλωστε ότι στην ελληνική δεν μεταφράστηκε κανένα βιβλίο του. Οπότε η Αλεξάνδρεια δεν πρωτοπορεί απλώς, αλλά προσφέρει γενναιόψυχα ένα αληθινό δώρο στον ντόπιο βιβλιόφιλο. Πρόκειται τάχα για κοινωνιολογία; Όντως στον τόμο που έχουμε στα χέρια μας υπάρχει μια σοβαρή ανθολόγηση παρόμοιων κειμένων του. Όσοι τα ορέγονται μπορούν να τα απολαύσουν. Το δικό μας ενδιαφέρον όμως αφορά κάποια άλλα κείμενά του που είναι αληθινά ευρήματα. Η Παρέκβαση για τον ξένο, η Φιλοσοφία του τοπίου, το Γέφυρα και πόρτα, το Για μια θεωρία του πεσιμισμού, η Μεταφυσική του θανάτου μας μυούν σε μια διανοητική οξυδέρκεια που είναι εκτός κανόνων. Εκεί ο Ζίμελ σχίζει τα κοινωνιολογικά γαλόνια του και, αντλώντας από μια ρίζα σχεδόν αποκρυφιστική, μιλάει για το προφανές προσδίδοντάς του μεταφυσική βαρύτητα. Και μόνο η φράση ο τοίχος είναι βουβός, αλλά η θύρα μιλάει μπορεί να βάλει το αισθητήριο ενός αναγνώστη σε άλλη στράτα. Σαπό στον εκδότη!

ΚΩΣΤΗΣ ΠΑΠΑΓΙΩΡΓΗΣ, Αθηνόραμα

Κάθε έργο του Ζίμμελ είναι γεμάτο από σημαντικές θεωρητικές ιδέες και από τις πιο οξυδερκείς παρατηρήσεις. Η φήμη του ως ενός από τους κυριότερους στοχαστές, ενός πρώτης τάξεως εμπνευστή της σπουδάζουσας νεολαίας και των συναδέλφων ακαδημαϊκών, του αξίζει απολύτως.

MAX WEBER

Ο Ζίμμελ υπήρξε αναμφισβήτητα η πιο σημαντική και ενδιαφέρουσα μεταβατική φυσιογνωμία σε ολόκληρη τη σύγχρονη φιλοσοφία.

GEORG LUKÁCS