Το εκπληκτικό τελευταίο ταξίδι ενός κορυφαίου ιστορικού και δημόσιου διανοούμενου από το «πανδοχείο της μνήμης» του στα πρόσωπα, τους τόπους και τις εποχές που τον σημάδεψαν.
Η στοχαστική αυτοβιογραφία που συνθέτει εδώ ο Τόνυ Τζαντ δεν έχει όμοιά της. Καθένα απ’ αυτά τα είκοσι πέντε μικρά δοκίμια μεταφέρει συμβάντα του παρελθόντος περασμένα από το κόσκινο της ιστορικής αίσθησης, της κριτικής σκέψης και της ηθικής διαύγειας του συγγραφέα. Λεπτομέρειες της προσωπικής ζωής βρίσκουν έτσι μια θέση στο ευρύτερο πλαίσιο της ιστορίας, καθώς ο αφηγητής περνάει από τα αγγλοεβραϊκά φαγητά της παιδικής του ηλικίας στις ώριμες συνδυαστικές ταυτότητες των «ανθρώπων του μεταίχμιου»·από τα λεωφορεία της περίφημης Πράσινης Γραμμήςτου ευρύτερου Λονδίνου στον αστικό πολιτισμό και σχεδιασμό του μεσοπολέμου·από την εμπειρία του ισραηλινού κιμπούτς ή της παρισινής φοιτητικής ζωής και διανόησης το ’68 στην απομάγευση του σοσιαλισμού και των άλλων –ισμών·από τις σιωπηρές ιεραρχίες και εθιμοτυπίες του Καίμπριτζ στα ισοπεδωτικά μοντέλα της σύγχρονης εκπαίδευσης·από την αργοπορημένη εκμάθηση τσέχικων στην «αιχμάλωτη σκέψη» ανατολικά και δυτικά του Τείχους· από τις πρώτες σχέσεις με γυναίκες στις αντιφάσεις της πολιτικής του φύλου και του οικιακού κομφορμισμού… Αυτές και άλλες διαδρομές, μαζί με την πορεία του από το Λονδίνο στην Παλαιστίνη, το Παρίσι, την Πράγα και τελικά τη Νέα Υόρκη, μπόρεσε να ανακαλέσει ο Τζαντ λίγο πριν από το τέλος της ζωής του, χάρη στην παιδική ανάμνηση ενός παλιού ελβετικού πανδοχείου, που του άνοιξε ευεργετικά, στις νύχτες της παραλυσίας του, τα μυστικά περάσματα της μνήμης.
Καθένα απ’ αυτά τα θαυμάσια φιλοτεχνημένα κομμάτια παρουσιάζει ένα αυτοτελές χρονικό. Μαζί σχηματίζουν την εικόνα μιας εποχής, ιδωμένης μέσα από το πρίσμα ενός σπάνιου μυαλού ... Ο Τζαντ δεν παρίστανε ποτέ ότι η ασθένεια που του έλαχε ήταν καμιά κρυμμένη ευλογία … Όμως, αν δεν μπορεί κανείς να σωθεί από την τραγωδία, μπορεί ενίοτε να την αψηφήσει, όπως δείχνει με εξαιρετική χάρη αυτός ο απολογισμός μιας ευτυχισμένης ζωής.
The Daily Beast
Μια υποβλητική παρουσίαση, ένα λεπτό βιβλίο που ταλαντεύεται διαρκώς ανάμεσα στην ιδιοφυΐα, την απόγνωση και την αγάπη … Η βαθύτερη σοφία αυτών των δοκιμίων, η μαρτυρία ενός νου που στροβιλίζεται μέσα στις μακριές νύχτες της ψυχής … θα συγκινεί, θα μορφώνει και ίσως θα εμπνέει για πολλά χρόνια.
Guardian
Ένα τρομερά συγκινητικό χρονικό από έναν πρώτης τάξεως ιστορικό και δοκιμιογράφο.
The Financial Times
Το θάρρος, η δηκτική ειρωνεία, το αιχμηρό χιούμορ, μαζί με μια ισχυρή, αλλά διόλου συντριπτική, δόση μελαγχολίας, είναι οι ιδιότητες που κάνουν τόσο αξιοσημείωτο αυτό το χρονικό … Ανάμεσα στις εικόνες του παρελθόντος που του έφερε στο νου η ασθένειά του ήταν εκείνες ενός ελβετικού πανδοχείου … Αυτό έγινε το μνημονικό του τέχνασμα –ένα πανδοχείο της μνήμης– και μαζί ο τρόπος να ελευθερώνει το πνεύμα του από τη φυλακή του παραλυμένου κορμιού του … Θα περίμενε κανείς από ένα χρονικό γραμμένο σε τέτοιες περιστάσεις να έχει έναν ελεγειακό τόνο, αλλά εδώ δεν υπάρχουν θανατερές μεταπτώσεις. Η περιέργεια, η πνευματική ατρομησία, η απόλαυση της κωμικής λεπτομέρειας και η κρυστάλλινη πρόζα είναι τα σημάδια ενός ανθρώπου που διακατέχεται όχι από το θάνατο αλλά από την ίδια τη ζωή.
Telegraph
Περισσότερο από απομνημονεύματα, το Πανδοχείο της μνήμης είναι η αναζωογονητική πνευματική αυτοβιογραφία ενός ανθρώπου του οποίου ο υψηλός, παλιομοδίτικος σκοπός, που επιτυγχάνεται ξανά και ξανά σ’ αυτές τις σελίδες, ήταν να σκέφτεται για λογαριασμό του – και να σπρώχνει καθέναν από μας να κάνει το ίδιο.
Milwaukee Journal-Sentinel
Αδυσώπητο, ενδόμυχο και ελεγειακό.
Independent
Το βιβλίο προκαλεί δέος και μαζί μια σχεδόν αφόρητη οδύνη … Το κεφάλι αυτού του μεγάλου ιστορικού, πολιτικού συγγραφέα και χαρισματικού διανοούμενου ήταν ένα θησαυροφυλάκιο.
Literary Review
Ο λογοτέχνης, που του πρότειναν κάποτε να γίνει, συναντιέται με τον ιστορικό, που τελικά έγινε. Η μικροϊστορία της προσωπικής του οπτικής γίνεται ταυτόχρονα και μακροϊστορία μέσα από την ατμόσφαιρα που περιγράφει.
Καθημερινή
Πνευματικός τιτάνας, σκληρός πολεμιστής, λαμπρός ρήτορας, χαρισματικός δημόσιος διανοούμενος. Σίγουρα ο Τόνυ Τζαντ ήταν όλα τα παραπάνω. Αλλά ποτέ δεν βάλθηκε να αποκτήσει κάποιον απ’ αυτούς τους τίτλους. Ήθελε απλώς να λέει αυτό που πίστευε ότι πρέπει να ειπωθεί, και να το λέει μέχρι να το προσέξει ο κόσμος.
Observer
