Τον Μάιο του 2011 πραγματοποιήθηκε στο Μουσείο Μπενάκη το συνέδριο με τίτλο «Το μοντέρνο στη σκέψη και τις τέχνες του 20ού αιώνα» με στόχο την αποσαφήνιση όρων που συχνά σχετίζονται με το μοντέρνο (νεωτερικότητα, νεότερη εποχή) αλλά και όρων που συχνά σχετίζονται με το μοντερνισμό (πρωτοπορία, μεταμοντέρνο, σύγχρονο).
Η γεωγραφία του μοντέρνου στη διάρκεια του 20ού αιώνα περιλαμβάνει πόλεις όπως η Βιέννη, το Βερολίνο, το Παρίσι, η Πράγα, η Μόσχα, το Λονδίνο, η Νέα Υόρκη. Η Αθήνα, η οποία φιλοξένησε το 1933 το 4ο Διεθνές Συνέδριο Μοντέρνας Αρχιτεκτονικής (IV CIAM), πώς τοποθετείται στον χάρτη αυτό; Ποιος ήταν ο δικός της μοντερνισμός; Ποιες μορφές και ποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά πήρε ο μοντερνισμός –και ο ελληνικός μοντερνισμός ειδικότερα– στη σκέψη και τις τέχνες του 20ού αιώνα;
Στο βιβλίο διερευνώνται και αναλύονται χαρακτηριστικά του μοντέρνου όπως η αυτοαναφορικότητα, ο κατακερματισμός της συνέχειας, η αφαίρεση, ο φορμαλισμός, η λειτουργική καθαρότητα, η ορθολογικότητα και το παράλογο, η έμφαση στην πρόοδο, η αναφορά στη μηχανή και την τεχνολογία, η ρήξη με την παράδοση, ο ελιτισμός, ο κοσμοπολιτισμός, η ουτοπία, ενώ αναπτύσσεται ένας διάλογος για τις μορφές που πήρε η εκδήλωση του μοντέρνου σε διάφορους χώρους: από την αρχιτεκτονική μέχρι τη φιλοσοφία, από τη μουσική μέχρι τις φυσικές επιστήμες και τα μαθηματικά, από την πολιτική μέχρι τη λογοτεχνία.
