Η Αθήνα και η Ρώμη, ορόσημα του αρχαίου κόσμου, έχουν χαθεί ανεπιστρεπτί. Ωστόσο οι Έλληνες και οι Ρωμαίοι δεν παύουν να είναι παρόντες στον νεότερο κόσμο, που τους ερευνά και τους επανερμηνεύει σε κάθε καμπή της ιστορίας του. Είναι άραγε τυχαίο ότι το ενδιαφέρον για την αρχαιότητα μεγαλώνει ξανά σήμερα, τη στιγμή ακριβώς που η ευρωπαϊκή ταυτότητα τίθεται και πάλι επί τάπητος;
Από τους διακεκριμένους συγγραφείς αυτού του τόμου, ορισμένοι δείχνουν πόσο κοντά μας βρίσκονται πάντα οι Αρχαίοι, ενώ άλλοι υπογραμμίζουν αντίθετα την αγεφύρωτη απόσταση που μας χωρίζει από εκείνους.
Ο τόμος περιλαμβάνει τις πρωτότυπες εισηγήσεις που παρουσίασαν στο Forum Le Monde/Le Mans του 1990 πάνω από είκοσι ιστορικοί, φιλόλογοι, φιλόσοφοι, ανθρωπολόγοι, πολιτικοί επιστήμονες, θρησκειολόγοι και κριτικοί της τέχνης· ακόμη αποσπάσματα των συζητήσεων που είχαν μεταξύ τους και με το κοινό, καθώς και μια σειρά από κατατοπιστικά σημειώματα του επιμελητή. Ζητήματα όπως η διάκριση Ανατολής και Δύσης, το νόημα της ελευθερίας, της ισότητας και της δημοκρατίας, η αντίληψη του σώματος και του εαυτού, η σχέση με το θείο και με το θάνατο, εξετάζονται εδώ μέσα από ένα διπλό πρίσμα: πώς τέθηκαν με τρόπο πρωτότυπο και μοναδικό στην ιστορία από τους Αρχαίους; Πώς επανατοποθετήθηκαν και γονιμοποιήθηκαν ή παραχαράχθηκαν από τους Νεότερους; Η επικαιρότητα του αρχαίου κόσμου αναδεικνύεται έτσι τόσο μέσα από τις απροσδόκητες ομοιότητες όσο και μέσα από τις αγεφύρωτες διαφορές του προς τη δική μας νεωτερική (και μεταμοντέρνα;) κατάσταση.
Τα κείμενα αυτά φωτίζουν πολυπρισματικά τη σχέση της νεωτερικότητάς μας με αυτή την πολύμορφη κληρονομιά. Όπως λέει ο επιμελητής R.-P. Droit στο προοίμιό του: Τη στιγμή που τα τείχη έχουν πέσει, που οι Ανατολικές χώρες επανεμφανίζονται, που τίθεται και πάλι το ζήτημα της ταυτότητας, του πολιτισμού και των πολιτικών της Ευρώπης, τη στιγμή επίσης που η Λερναία Ύδρα του ρατσισμού και της ξενοφοβίας ξαναβγάζει κεφάλια και επικαλείται την Ελλάδα ή την ινδοευρωπαϊκή κληρονομιά, δεν είναι καθόλου παράταιρο να αναρωτηθούμε πώς μπορούμε να συλλάβουμε σήμερα την επινόηση της δημοκρατίας από τους Αθηναίους ή τη «διαπολιτισμική» κοινωνία της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας… Προφανώς κάτι συμβαίνει στη σχέση του πολιτισμού μας με την Αρχαιότητα, κάτι που είναι πια αρκετά διαρκές, ευρύ και πολύμορφο, ώστε να μην μπορεί να μας ικανοποιήσει η εξήγηση ότι πρόκειται για μόδα. Το βιβλίο ετούτο προσπαθεί να ρίξει κάποιο φως σ’ αυτό το σημείο.
Πόσο σύγχρονοι είναι οι αρχαίοι; Αν κρίνουμε από το πλήθος που ήρθε στη γαλλική πόλη Μαν για να συμμετάσχει στο φόρουμ με θέμα «Οι Έλληνες, οι Ρωμαίοι και εμείς», η απάντηση είναι: Ναι, οι αρχαίοι εξακολουθούν να ενδιαφέρουν πολύ. Επί τρεις ολόκληρες ημέρες, επτακόσια ώς οκτακόσια άτομα πήραν μέρος στο φόρουμ αυτό, που οργανώθηκε από την εφημερίδα Le Monde και τις δημοτικές αρχές του Μαν. Και η συμμετοχή τους ήταν ενεργή, σε σημείο που κάθε μέρα, μετά τη λήξη των εργασιών του συνεδρίου, στα μπαρ της πόλης, μέσα σε καπνούς και με την υπόκρουση της ροκ, ξεσπούσαν ατέλειωτοι καβγάδες γύρω από τον Πλάτωνα... Οι εισηγητές μίλησαν στη γλώσσα όλου του κόσμου και απάντησαν στις ερωτήσεις που τους τέθηκαν.
L' Evenement/Τα Νέα
