Το ανθρώπινο βλέμμα ατενίζει με δέος το παρελθόν στα έγκατα της γης, στις κοιλότητες και τις εξάρσεις του βιομηχανικού τοπίου, στα θαυμαστά δουλεμένα υλικά των μηχανών και των κτιρίων.
Οι φωτογραφίες του βιβλίου τραβήχτηκαν σε σποραδικές επισκέψεις και περιπάτους στο Λαύριο την περίοδο 1990-1995, πριν αρχίσουν εργασίες για τη δημιουργία του Τεχνολογικού-Πολιτιστικού Πάρκου στις κτιριακές εγκαταστάσεις της Γαλλικής Εταιρείας. Οι φωτογραφίες αυτές παρουσιάστηκαν σε έκθεση με τον ίδιο τίτλο στο πλαίσιο των Ευρωπαϊκών Ημερών Πολιτιστικής Κληρονομιάς (Παλιό Μηχανουργείο, Λιμάνι Λαυρίου, 27 Σεπτεμβρίου-12 Οκτωβρίου 1997).
Ο φακός, αυτός είναι που με παγίδεψε. Κοιτάζοντας μία-μία τις φωτογραφίες νιώθουμε το πετσί και τη μάσκα του μεταλλωρύχου, αρχαίου ή νεότερου, να γλιστρούν στο δικό μας πετσί, να γίνονται ένα μαζί του [...] Ιστορίες στην επιφάνεια της γης. Ιστορίες κάτω από την επιφάνεια. Όσα μας φανερώνει στην επιφάνεια ο φακός είναι εντυπωσιακά. Το Λαύριο του 19ου αιώνα είναι ένας οικισμός με υψηλή αισθητική, πολύτιμο κεφάλαιο της κληρονομιάς μας, ένας χώρος όπου παίχτηκαν ανώνυμα καθημερινά δράματα, μεγάλες τραγωδίες που ενέπλεξαν τη μοίρα του συνόλου. Τα κτίσματα του Λαυρίου δεν είναι μήπως το ήρεμο φόντο που κάνει ακόμα πιο σκληρή την τραγωδία των υπόγειων στοών;
ΠΕΠΗ ΡΗΓΟΠΟΥΛΟΥ
Η Λαυρεωτική, το Λαύριο, η Γαλλική Εταιρεία Μεταλλείων Λαυρίου στον Κυπριανό, είναι μοναδικοί τόποι. Καθώς οι χώροι που θα περάσουν σε νέες χρήσεις βρίσκονται ακόμα στη στιγμή της μετάβασης, εδώ η μνήμη κυριαρχεί: μια πυκνή ύλη με την ένταση και τη φλόγα της λάβας αναδύεται από το υπέδαφος και εισχωρεί στους πόρους των κτιρίων και των μηχανών. Ιδού η μνήμη-ύλη ενός μοναδικού τόπου, μια φωλιά όπου εναποθέτουν τ’ αυγά τους τα πουλιά των προσωπικών και συλλογικών αναμνήσεων. Γυρνάς στο Λαύριο και ο τόπος ξέρει να θυμάται, οι άνθρωποι έζησαν και θυμούνται, τα παιδιά ακούν πατέρα προς πάππου και θυμούνται.
ΕΛΕΝΗ ΠΟΡΤΑΛΙΟΥ
