Διαστάσεις
21Χ14
Σελίδες
182
Έκδοση
2002
Εύδοξος
15513

Σ’ αυτό το δοκίμιο ο Βασίλης Καραποστόλης εξετάζει την εξέλιξη του παραμυθητικού ή παρηγορητικού λόγου από την αρχαιότητα ώς τη σύγχρονη εποχή.

 

Όταν τα πράγματα έρχονται ανάποδα, χρειάζεται κάτι καίριο να ειπωθεί για να μπορούμε να σταθούμε όρθιοι αντίκρυ τους.

Πώς όμως είναι δυνατόν να νοηθεί και να χαρακτηριστεί το γεγονός του πόνου; Για να δωθεί απάντηση στο ερώτημα αυτό συγκροτήθηκε κάποτε ένας λόγος συμπαραστάτης, στη διάθεση εκείνων που ξαφνικά αποσβολώνονται από τα απρόοπτα. Παραμυθητικά αποφθέγματα και επιχειρήματα από την ομηρική εποχή, τους ρωμαϊκούς χρόνους, τον όψιμο Μεσαίωνα μέχρι και τις αρχές του προηγούμενου αιώνα συνδυάστηκαν για να υπενθυμίσουν τα αναπόφευκτα και να προσφέρουν διεξόδους.

Βαθμιαία αυτή η τέχνη παρήκμασε. Οι συμβουλές του Μάρκου Αυρήλιου και του Μονταίνιου για το πώς θα ενισχυθεί η ανθρώπινη ανοχή έχουν αντικατασταθεί από έντυπες και ηλεκτρονικές συνταγές για το πώς θα συνεχίσει το άτομο να ζει «όπως-όπως». Οι άτυχοι ζηλεύουν τους τυχερούς, οι τυχεροί φοβούνται μήπως γίνουν άτυχοι, κι αυτό ονομάζεται κόσμος. Με ποιον τρόπο άραγε ξεφεύγει κανείς απ’ αυτή τη φαιά συνθήκη;

Σε τι συνίσταται η τέχνη της παραμυθίας; Τι μπορεί να δοθεί ως αντίδοτο σε κάποιον ο οποίος υποφέρει; Επιχειρήματα, αποφθέγματα, τεχνάσματα του θεάτρου ή της ονειροπόλησης επιστρατεύονται κατά καιρούς για να αντιμετωπίσουν την αρρώστια, την απομόνωση, την ερωτική απογοήτευση, όλα τα ενάντια πάνω στα οποία προσκρούει η επιθυμία. Ο συγγραφέας ερμηνεύει την έκβαση αυτής της μακραίωνης προσπάθειας που διαπερνά κείμενα φιλοσόφων και στοχαστών (όπως του Μάρκου Αυρήλιου και του Μονταίνιου) καθώς και λογοτεχνών (όπως της Γιουρσενάρ ή του Πεσσόα).

Για δημοσιογράφους