Η ανακάλυψη του κοινωνικού φύλου, η διαπίστωση δηλαδή ότι το φύλο είναι κοινωνική σχέση και πολιτισμικό σύμβολο και όχι δεδομένο της φύσης, προκύπτει μέσα από την πολιτική ρήξη με τη δυτική κοινοτοπία του φυσικού προορισμού και την αποδόμηση της επιστημονικοφανούς της εκδοχής, που προσδίδει στην έννοια του βιολογικού φύλου αναλυτικό περιεχόμενο. Oι κοινωνικές επιστήμες ανακαλύπτουν ένα νέο αντικείμενο, μια νέα περιοχή του κοινωνικού γίγνεσθαι.

Η βασική αυτή διαπίστωση αποτελεί τη σπονδυλική στήλη αυτού του συλλογικού τόμου. Oι συγγραφείς του εξετάζουν την πολιτισμική κατασκευή της ταυτότητας και ειδικότερα αναλύουν το πολιτισμικό περιεχόμενο του ανδρισμού και της θηλυκότητας σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας. Βασική τους διαπίστωση είναι ότι σε μια σύνθετη κοινωνία όπως η ελληνική, η ταυτότητα του κοινωνικού φύλου ποικίλλει κατά ηλικία, κοινωνική τάξη ή βαθμό ένταξης, ότι στη συγκρότηση της ταυτότητας διαπλέκονται σύμβολα και σημασίες που απορρέουν από τη θρησκευτική συνείδηση, την εθνοτική αναφορά, την οικονομική και πολιτική δράση, και ότι το περιεχόμενό της είναι συχνά ετερογενές και αντιφατικό. Έτσι, υπό το πρίσμα του φύλου αμφισβητείται η στατική και μονολιθική θεώρηση του ελληνικού πολιτισμού, ενώ καταδεικνύεται ο ενιαίος αλλά και αποσπασματικός, ομοιόμορφος αλλά και πολυσχιδής του χαρακτήρας.