Πρόθεση αυτού του βιβλίου είναι να συλλάβει τη σύνθετη, πολύμορφη και συχνά αμφίσημη εμπειρία της αυτοκρατορικής διακυβέρνησης την οποία έζησαν από κοινού οι Βρετανοί και οι Έλληνες όταν τα Επτάνησα συνιστούσαν τμήμα της Βρετανικής Αυτοκρατορίας.
Ποιος θα μπορούσε να φανταστεί τους κατοίκους των Επτανήσων του 19ου αιώνα ως Ευρωπαίους αβορίγινες ή μεσογειακούς Ιρλανδούς;
Κι όμως, αυτές είναι οι ταυτότητες που πρόβαλαν πάνω τους οι Βρετανοί αποικιοκράτες επιδιώκοντας να κατανοήσουν τα πολιτισμικά τους χαρακτηριστικά τόσο για να τους εξουσιάσουν αποτελεσματικότερα όσο και για να νομιμοποιήσουν τη δική τους κυριαρχία. Καθώς οι Έλληνες ήταν λευκοί, χριστιανοί και διάδοχοι των αρχαίων προγόνων της Ευρώπης, δεν επρόκειτο για μια τυπική περίπτωση αποικιοκρατίας, με προφανείς φυσικές και πολιτισμικές διαφορές.
Έτσι η συζήτηση μετατοπίζεται από την απλή πόλωση μεταξύ ηγεμονίας και αντίστασης στις αμφίσημες αλληλεπιδράσεις μεταξύ αποικιοκρατών και αποικιοκρατούμενων, κυρίαρχων και κυριαρχούμενων, ξένων και ντόπιων, που σημαδεύονται από την ιστορική συγκυρία και την εμπρόθετη δράση. Γι’ αυτό, όπως υποστηρίζει ο Τόμας Γκάλαντ, ένας από τους κορυφαίους σύγχρονους ιστορικούς ανθρωπολόγους, έχει να μάθει κανείς πολλά για την αποικιοκρατία εν γένει από την Κέρκυρα, τη Ζάκυνθο, την Κεφαλλονιά και τα άλλα αγγλοκρατούμενα νησιά του Ιονίου.
Μια σημαντική συμβολή σ’ ένα ευρύ φάσμα πεδίων, όπως η κοινωνική ιστορία, η κριτική ανθρωπολογία, η πολιτική της ταυτότητας, η νομική ιστορία, οι σπουδές φύλου, η θρησκειολογία και η θεωρία της εξουσίας. Πάνω απ’ όλα, μια κρίσιμη παρέμβαση στις μεταποικιακές διαμάχες, καθώς εξετάζει το παιχνίδι της εξουσίας, της κυριαρχίας και της αντίστασης που διαμόρφωσε την αποικιακή σύγκρουση όχι στην καρδιά του σκότους αλλά σ’ αυτή την τόσο παραγνωρισμένη περιοχή, την καρδιά της Ευρώπης.
ΒΑΣΙΛΗΣ ΛΑΜΠΡΟΠΟΥΛΟΣ, Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν
Μια αυθεντική συμβολή όχι μόνο στη γνώση της ελληνικής κοινωνικής ιστορίας αλλά και σε μια ώριμη αποτίμηση της θεωρίας της αντίστασης και άλλων συναφών θεμάτων.
MICHALE HERZFELD, Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ
Η μεγάλη συνεισφορά του βιβλίου είναι ότι αφηγείται την ιστορία κυρίως από τη σκοπιά των νησιωτών, χρησιμοποιώντας τις τοπικές ελληνικές πηγές όσο και τις βρετανικές.
International History Review
Εκείνο που προκάλεσε φρίκη στους βρετανούς επισκέπτες του νησιού, είναι η φαινομενική αταξία που κυριαρχούσε στην επτανησιακή κοινωνία. Όχι αταξία με την έννοια της πολιτικής αναταραχής –έστω κι αν ήταν επίσης συχνή– αλλά πιο πολύ με την έννοια της ελλιπούς συνοχής ή τάξης στην οργάνωση της καθημερινότητας. Φαινόταν να υπάρχει ένα χαοτικό μείγμα στοιχείων που δημιουργούσε την αίσθηση της ακαταστασίας. Δίπλα δίπλα βρίσκονταν χωρικοί και χωραΐτες, αριστοκράτες και γυρολόγοι. Λειτουργίες και δραστηριότητες έμοιαζαν να συμβαίνουν φύρδην μίγδην: αγορές και πωλήσεις, χαρτοπαιξία και κουτσομπολιό, εργασία και παιχνίδι φαίνονταν να πραγματοποιούνται χωρίς κάποια, έστω επιφανειακή, ευταξία ή δομή. Είναι ολοφάνερη η ανάμειξη των τάξεων, καθώς εργάτες, πωλητές, στρατιώτες, έμποροι και αριστοκράτες διαγκωνίζονταν για λίγο χώρο στην πολυσύχναστη πλατεία. Κατσίκες και σκυλιά πρόσθεταν πολυποίκιλους ήχους, οσμές και απορρίμματα στο συνωστισμό. Πλούσιοι και φτωχοί, νέοι και γέροι, αποικιοκράτες και αποικιοκρατούμενοι, άνθρωποι και ζώα, όλοι συγχρωτίζονταν στο κέντρο της νησιώτικης πρωτεύουσας. Πολλές βρετανικές πηγές σχολίαζαν δηκτικά την κουλτούρα του δημότη και τους δημόσιους χώρους στα Επτάνησα, ανακαλύπτοντας στην απουσία της ευταξίας την απόδειξη του εξωτισμού και της κατωτερότητας των Ελλήνων.
THOMAS W. GALLANT
